Üslü sayı hesaplama, bir sayının kendisiyle kaç kez çarpıldığını ifade eden matematiksel bir işlemdir. Günlük yaşamda büyüme oranları, bilimsel hesaplamalar ve finansal tahminlerde sıkça kullanılır.
Bu yazıda, üslü sayı nedir, nasıl hesaplanır, negatif ve ondalıklı üsler nasıl yorumlanır gibi konuları örneklerle birlikte detaylı şekilde bulabilirsiniz.
Bir sayının kendisiyle tekrar tekrar çarpılması üslü sayı ile gösterilir. Matematiksel gösterimi: ab. Burada "a" taban, "b" ise üssü temsil eder.
Örneğin: 23 = 2 × 2 × 2 = 8
ab = a × a × ... (b kere)
Eğer b bir tam sayı değilse, işlem yine yapılabilir ancak farklı anlamlar taşır (örneğin karekök gibi).
Örnek: 34 = 3 × 3 × 3 × 3 = 81
Negatif üs, o sayının pozitif üs ile tersinin alınması anlamına gelir.
Örnek: 2-3 = 1 / 23 = 1 / 8 = 0.125
Ondalıklı üsler genellikle kök alma işlemlerine karşılık gelir.
Örnek 1: 90.5 = √9 = 3
Örnek 2: 81/3 = ∛8 = 2
Bir sayının sıfırıncı kuvveti her zaman 1’dir (00 hariç, bu belirsizdir).
Örnek: 70 = 1
Bilimsel hesap makineleri ve web tabanlı araçlar sayesinde negatif ve ondalıklı üs hesaplamaları saniyeler içinde yapılabilir. Ancak temel mantığını bilmek işlemlerde hata yapmanızı engeller.
Çünkü sayının tersini alır. Örneğin 10-2 = 1 / 100 = 0.01
Çünkü hem 0’ın sıfırıncı kuvveti hem de sıfırın sıfırıncı kuvveti tanımsızdır, farklı bağlamlarda farklı sonuçlar doğurabilir.
Sayının pozitif üssü alınır, sonra sonucu ters çevrilir. Örn: 4-2 = 1 / (42) = 1 / 16
Genelde evet, ama kesirli üsler farklı tür köklere de denk gelir. Örn: x1/n = n. dereceden kök.
💡 Tavsiye: Sık sık üslü sayı işlemleri yapıyorsanız, bilimsel hesap makinelerindeki “yx” veya “^” tuşlarını öğrenin – büyük kolaylık sağlar!